“Tohum Takas Ağı nasıl işler?”, en sık gelen sorulardan biri, haklı olarak. Biz de Buğday Derneği Tohum Takas Ağı Yönlendirme Komitesi olarak aşağıdaki şemayı çizdik ve altında okuyabileceğiniz açıklamayı kaleme aldık.
Bu çizim ve açıklamanın, sorularınıza cevap olacağını umuyoruz. Yine de ek soru ve yorumlarınız olursa bizlerle paylaşmaktan çekinmeyin =)
PDF versiyonu için tıklayınız: tohum takas ağı nasıl işler
Buğday Derneği Tohum Takas Ağı nasıl işler?
Yerel tohumla üretim yapan ekolojik çiftlikler (TaTuTa çiftlikleri, organik tarım yapan çiftlikler…) kendi kullandıkları veya bölgelerindeki köylerde hala ekimi yapılan yerel tohumları bulur ve Tohum Takas Ağı Yönlendirme Komitesi’ne* önerir. Çiftlikler, ayrıca takas yolu ile talep ettikleri tohumları da komiteye iletir. Yönlendirme Komitesi tarafından seçilen yerel tohumlardan alınan numuneler, hastalık testleri yapılmak üzere analize gönderilir. Analiz sonuçları “temiz” çıkan tohumların, üretici talepleri ve Yönlendirme Komitesi tarafından yapılan plan dahilinde Tohum Merkezleri’ne “gönüllü olarak tohumluk amaçlı ekim” için gönderimi sağlanır.
Tohum Merkezleri’ndeki hasattan alınan tohumlar, www.tohumtakas.org sitesindeki veritabanı üzerinden ağa sunulur. Başından beri tüm süreçte tohumun menşei, ne kadar alana ekildiği, ne kadar verim alındığı ve ekim sırasında nelere dikkat edildiği gibi tüm bilgiler yazılı ve görsel olarak veritabanına kaydedilir. Yerel tohumla üretim yapmak isteyen çiftçiler ve tohumseverler, “arz” edilen tohumlar arasından istediklerini talep ederler. Bu talepler, tohum miktarına ve Yönlendirme Komitesi tarafından çizilmiş stratejik çerçeveye göre, proje koordinatörü tarafından kolaylaştırılarak önceliklenir ve takas gerçekleştirilir.
Takasa sunulan tohumlarda takas miktarı, talep eden çiftliğin ticari değerde ürün almasını değil, kendi tohumlarını kendisinin yetiştirmeye başlamasını sağlayacak miktarlarla sınırlıdır.
Tüm bu süreçte her bir tohumun “yolculuğu” veritabanında kayıt altında tutulur, izlenir.
Tohum talep eden çiftliklerin tohum ekim, bakım, alım, saklama gibi konularda verilen gerekli eğitimlere katılması ve sistemin gerektirdiği kayıtları güncel olarak tutmaya başlamaları kesin bir gerekliliktir. Bu çiftliklerin zaman içinde sisteme yeni Tohum Merkezleri olarak katılmaları da planlanmaktadır; böylece takasın zamanla bölgeselleşmesi hedeflenmektedir.
Modelin amacı, her paydaşın kapasitesi ve olanakları dahilinde sistem içinde kendine bir yer bulması ve Tohum Takas Ağı’nın spiral biçimde yaygınlaşması, büyümesidir.
*: Danışmanlar Kurulu’nu da kapsayan Tohum Takas Ağı Yönlendirme Komitesi, Gönüllü Tohumluk Üretim Merkezleri’nin temsilcileri, yerel tohum konusunda uzmanlar ve akademisyenler ve Buğday Derneği’nin ilgili yetkililerinden oluşan gönüllü bir komitedir.
Yönlendirme Komitesi, 22 Temmuz 2013’de son hali verilerek yayınlanan “Buğday Derneği Yönlendirme Komitesi Ana Metni”nde belirtilen ilkeler ve önceliklerle çalışır.